Ora Ĵurnalo estas eldonata de Esperanto-Societo de Gotenburgo por subteni la esperantobibliotekon en Stannum, Östadsvägen 68.
Redaktantoj: Siv Burell, 070-721 34 79, siv.burell@gmail.com kaj Ingegerd Granat, 073-502 53 32, ingegerd.granat@gmail.com. Fina paĝaranĝo: Andreas Nordström, arendsian@hotmail.com.
Limdato por manuskriptoj estas la 1:a en ĉiu monato. Ni deziras kontribuaĵojn pri kulturo, naturo, lingvo, vivstilo, sano, manĝaĵo kaj rakontoj en diversaj temoj.
Espeporko meditas
- Claude Rouget, la redaktoro de Norvega Esperantisto venis al Gotenburgo post ferio en Francio. I.a. ni diskutis kunlaboron, ekz. pri komuna revuo kun sekcioj de Danio, Norvegio, Finnlando kaj Svedio? Kion vi pensas pri tio? Eble la Finn-Skandinavia Revuo?
- Birdoj troviĝas en Ora Ĵurnalo – en tiu ĉi numero – la milvo. Floroj ankaŭ havas lokon, aparte se ili venas de Raita Pyhälä (Saliko). Ŝiaj bildoj donis al mi la ideon raporti pri ”politikaj floroj”, floroj, kiuj donas karakteron al la diversaj partioj.
- Vizitanto al Gotenburgo, forlasinte la fervojan stacidomon, tuj vidos grandan hotelon kun la nomo Eggers. Se vi planos tranokti tie, demandu pri la ĉambro en kiu Ebba Eggers fantomas – kaj vi neniam forgesos la glorhistorian hotelon!
- Memorinte Visingsö, mi trovis en Facebook artikoleton pri Ebba Brahe, interesa virino, kiu vendis pli da fero ol la leĝoj permesis al ŝi.
- Lenke Szász el Rumanio skribas pri la diferenco inter kolektantoj kaj forĵetantoj. Al kiu kategorio vi apartenas?
- La Hirundo estas iama papera revuo, eldonita dum kelkaj jaroj en Svedio. La redaktoro Kajsa Hansen havis multajn interesajn ideojn. La numero, kiun mi elektis, havas interesan legendon. Viroj, protestu kontraŭ la konkludo de la legendo!
- Gotenburgo provas logi komencantojn al kurso en Redbergsskolan.
- Greziljono, Francio, logas pri kursoj en malnova kastelo. BET – Baltiaj Esperanto-Tagoj – jam anoncas pri la kunveno en Litovio en 2025. Kiam oni decidas lerni Esperanton, oni devas scii kie oni povas poste praktiki la lingvon. Bonas kontakto kun alilandanoj.
- Dum la Esperanto-tago ni ja parolis kun la gastoj en la Lingvokafejo. Ni komencis pri la demando –”Ĉu vi scias kial ĉi tiu loko estas nomita Esperanto-platsen?” La plejparto volas scii. Post mallonga historia klarigo ni povis paroli pri la lingvo kaj disdoni la broŝurojn kun la afiŝo pri la Esperanto-tago sur la unua flanko kaj la historio de la Esperantoplatsen – mallonge – sur la alia – ĉio en la sveda. Ni ne estis preparitaj ke estis ankaŭ gastoj el Usono kaj Britio. Por la venonta jaro… ĉu ni ankaŭ kopiu la informon angle??? Kion vi pensas?
- Ĝis septembro! /Siv
Ĉiuj novaj okazaĵoj,
sciu, estas malnovaĵoj
libere laŭ Arnulf Øverland
El polvo vi venis, polvo vi fariĝos
tion vi ĉiam komprenis,
sed amiko, vi estas eterne libera,
tra la polvo la spirito promenis.
libere laŭ Alf Larsen
de Ingegerd Granat
La hotelo malfermiĝis en 1859
kiam la stacidomo estis konstruita kaj ĝi estis tiam nomita
Järnvägshotellet. Vojaĝantoj ja devis havi aliron
al tranokta loĝejo. Poste en 1876, la nomo estis ŝanĝita
al hotelo Christiania kaj nur en 1879 estis dungita Emil Eggers,
kiu transprenis administradon en 1883.
Oni rakontas, ke per penega
laborado kaj tre persista laboro, ne sen malsukcesoj kaj
malfacilaĵoj, Emil Eggers povis inaŭguri la hotelon sub
sia propra nomo, en 5 novembro 1894.
Kaj nun sekvas ekscita tempo en la
historio de la hotelo:
En 18 aŭgusto 1886, la opoziciaj
pentroartistoj de la tempo kolektiĝis sub la gvidado de
Anders Zorn ĉe la hotelo kaj formis ”Konstnärsförbundet”
(la Ligo de artistoj). Tio estis protesto kontraŭ
”Konstakademin” (la Artakademio) en Stokholmo.
En 1921, Emil estis sekvita de sia
filo Axel, kiu edziĝis kun la kasistino pri alkoholaĵoj
en la hotelo. Ŝia nomo estis Ebba Eggers.
Reĝfamilianoj ankaŭ
tranoktis en hotel Eggers.
Princo Bertil kaj Lilian Craig estas
ekzemplo. Ili ĉiu luis ĉambron sur la teretaĝo kaj
tiuj ĉambroj hodiaŭ estas nomitaj la loĝejo de la
princo kaj havas ĉambronumeron 125.
Estis pli da problemoj kun aliaj
noblaj gastoj tiutempe.
Kiam la germana ministro Wied luis
ĉambrojn, oni postulis ke la hotelo levu svastikajn flagojn
sur siaj flagstangoj. Axel Eggers ne volis fari ĉi tion. Sed
li elpensis rimedon, li havis ĉiujn flagstangojn malmuntitaj
kaj senditaj por repentrado dum la vizito de la germana ministro.
Rusaj rifuĝintoj, antaŭ kaj
post la revolucio, loĝis ĉi tie.
Ankaŭ spionoj kaj agentoj luis
ĉi tie dum la dua mondmilito.
La edzino de Axel Eggers, Ebba
Eggers, mortis en Germanio en aviadilakcidento la 12an de februaro
1948.
Estis la
aviadilo Douglas
DC3 kiu falegis
sur la teron. La tuta aviadilanaro
kaj pluraj pasaĝeroj
perdis sian vivon
ekster Frankfurto.
Eble oni devus elekti pli pozitivajn
eventojn kaj tiam mi pensas pri la verkistino Viveca Lärn,
kiu foje havis libroeldonan eventon en la hotelo.
Vere tio certe estis plumo en la
ĉapelo por hotelo Eggers.
Hodiaŭ oni povas esti
bonvena ĉe ”After Work” (Post
laboro) kaj oni eĉ
povas testi absinton,
oni servas duonan
glason kun du sukerkuboj. Se ĉi tio ne konvenas al vi, vi
povas testi ostrojn kun ĉampano la duan sabaton de ĉiu
monato.
av Ingegerd Granat
Hotellet
öppnade 1859 när järnvägsstationen stod på
plats och kallades då för Järnvägshotellet.
Resande behövde ha tillgång till övernattning.
Senare 1876 byttes namnet till hotell Christiania och först
1879 anställdes Emil Eggers som övertog ledningen 1883.
Det
berättas, att genom slit och mycket träget arbete, ej
utan motgångar och besvärligheter, kunde Emil Eggers
inviga hotellet, under sitt eget namn, den 5:e november 1894.
Och nu
följer en spännande tid i hotellets historia:
Den
18/8 1886 samlades de oppositionella, dåtida konstnärerna
under Anders Zorns ledning på hotellet och bildade
”Konstnärsförbundet”. Detta var en protest
mot Konstakademin i Stockholm.
År
1921 efterträddes Emil av sonen Axel som gift sig med
spritkassörskan på hotellet. Hon hette Ebba Eggers.
Kungligheter
har också bott på hotell Eggers.
Prins
Bertil och Lilian Craig är ett exempel. De hyrde varsitt rum
på bottenvåningen och dessa rum kallas idag för
prinsens gemak och har rumsnummer 125.
Det var
mer problematiskt med andra nobla gäster på den tiden.
När
den tyske ministern Wied skulle hyra rum krävdes det att
hotellet skulle hissa hakkorsflaggor på sina flaggstänger.
Detta ville inte Axel Eggers göra. Men han fann på råd,
han lät montera ner alla flaggstänger och skicka dem på
ommålning under den tyske ministerns besök.
Ryska
flyktingar, före och efter revolutionen, har bott här.
Det har
även spioner och agenter under andra världskriget gjort.
Axel
Eggers hustru Ebba Eggers omkom i Tyskland i en flygolycka den
12/2 1948.
Det var
en Douglas DC3C som slog i backen. Hela besättningen och
flera passagerare misste livet utanför Frankfurt.
Kanske
ska man välja mer positiva händelser och då tänker
jag på Viveca Lärn som vid ett tillfälle hade
bokrelease på hotellet.
Det
måste ju verkligen ha varit en fjäder i hatten för
hotell Eggers.
Idag
kan man vara välkommen på ”After Work” och
man kan till och med prova absint, det serveras ett halvt glas med
två sockerbitar. Skulle inte detta passa kan man pröva
ostron med bubbel andra lördagen i varje månad.
– memoro kiun Björn
Lansinger havas ekde frua juneco.
Meditadoj
el
”Buterpana buba perspektivo”
”Buterpana buba perspektivo”
Kiel
iu, kiu kreskis en la 60-aj jaroj, ni
havis la ŝancon
fari profesian staĝon
dum
la mezlernejo. Miaj gepatroj
volis,
ke mi ekzercu en iu ”nobla”
profesio
kiel inĝeniero aŭ advokato,
sed
mi finiĝis kiel buterpana
bubo
ĉe la Hotelo Eggers en
Gotenburgo.
Kiel
”buterpana
bubo”, mi
estis
la plej malalta en la
restoracio-hierarkio
sub
la ĉefservisto
kaj la
ceteraj
kelneroj.
En la komenco, la taskoj
konsistis el aranĝo
de la tablo kaj forigo de lavotaj vazoj, kaj oni estis konstante
atentata.
Iom post iom mi leviĝis tra la rangoj kaj
partoprenis en prizorgado de kafo kaj servado de la kuketoj.
La etoso en la restoracio de Egger estis solena,
ĉar la laboro okazis sub kristalaj lustroj kaj sur belaj
tapiŝoj inter fajne aranĝitaj tabloj kun ĉarma
porcelano kaj arĝentaj manĝiloj sur blankaj tablotukoj.
Deviga vesto por la buterpana bubo estis nigraj ŝuoj, nigra
pantalono kaj mallonga blanka kelnera jako, kiu foje ne estis tiel
blanka, kiam kelnero ”okazis” renkonti min en la
turnpordo, kiam mi portis pleton de lavotaj vazoj.
En tiu mondo, homoj ne tiom konsciis pri
”nobelaro”, aŭ kiom famaj la gastoj estis, sed
ĉar Gotenburgo povas esti konsiderata grandurbo, estis gastoj
kiel ebriaj komercistoj kaj gastoj de altaj postenoj en la
ŝipkompanioj kaj ŝipkonstruadoj. Mi verŝajne
surtabligis kafon al Dan-Axel kaj Ann-Ida Broström. Post kiam
ili alvenis en Rolls Royce kaj formanĝis luksan tagmanĝon.
Ĉiaokaze, en la komenco mi estis nervoza kaj
verŝis kafon ĉi tie kaj tie, sed neniam sur aŭ
super iu gasto. Entute mi spertis la laboron ekscita kaj
multrilate eduka, kaj ĝi funkciis kiel ekzemplo de gastamo
kaj servdo kaj ankaŭ kiel ekzemplo de bona laboro.
Mi ne memoras la salajron, sed ĉefservisto
meze de la 60-aj jaroj enspezis ĉirkaŭ 2 000 SEK
monate kaj buterpana bubo almenaŭ duonon de tio. Mi certe
faris ion ĝuste ĉar mi poste ricevis ferian laboron kiel
”buterpana bubo”.
Rapide mi skribaĉis post fosado profunde
en 50-jaran memoron laŭ peto de sinjorino Granat.
– ett minne som Björn Lansinger har
sedan tidig ungdom.
Betraktelse
från ett ”smörgåsnisseperspektiv”
Som uppvuxen på
60-talet fick vi under högstadiet möjlighet till
yrkespraktik. Mina föräldrar ville att jag skulle
praktisera inom något ”fint” yrke såsom
ingenjör eller jurist men jag hamnade som smörgåsnisse
på hotell
Eggers
i Göteborg. Som smörgåsnisse
var
man lägst i
restauranghierarkin
under hovmästare
och servitörer.
I
början bestod uppgifterna i
dukning
och bortplockning av
disk,
och man var ständigt
påpassad.
Efterhand steg jag i
graderna och deltog i underhåll av kaffe och servering av
kakorna.
Atmosfären inom Eggers restaurang var
högtidlig, då servicen rörde sig under
kristallkronor och på vackra mattor mellan fint dukade bord
med tjusigt porslin och silverbestick på vita dukar.
Påbjuden klädsel för smörgåsnisse var
svarta skor, svarta byxor och kort vit servitörsjacka, vilken
ibland inte var så vit då någon servitör
”råkade” möta en i svängdörren
när jag bar på en bricka med disk.
I den världen var man inte så medveten
om ”namn”, eller hur kända gästerna var, men
eftersom Göteborg får betraktas som grosshandlarstad så
fanns gäster som rusiga köpmän och gäster från
höga befattningar inom rederi- och varvsindustri. Jag har
kanske säkert serverat Dan-Axel och Ann-Ida Broström
kaffe. Efter det att de anlänt i en Rolls Royce och
inmundigat en lyxig lunch.
Oavsett, så var man i början nervös
och spillde kaffe här och var, men aldrig på eller över
någon gäst. På det hela taget upplevde jag det
som spännande och på många sätt lärorikt,
både som till exempel gästbemötande och service
samt som arbete.
Lönen kommer jag inte ihåg, men en
hovmästare i mitten på 60-talet tjänade ca 2000 kr
per månad och en smörgåsnisse minst hälften
av detta. Något måste jag ha gjort bra eftersom jag
senare fick feriejobb som ”nisse”.
Snabbt ihoprafsat efter att ha grävt djupt
i ett 50-årigt minne på förfrågan av fru
Granat.
de Ingegerd Granat
Malicaj langoj diras eĉ hodiaŭ, ke Ebba Eggers amtrompis la tiaman posedanton Axel Eggers. Ŝi faris tion ĉar ŝi sentis ke mono, riĉaĵo kaj honoro estas eble gajni. Krome, estas atestite, ke ŝi nomis la hotelon ”ŝia”.
La hotelmanaĝero Jessica Vialleton rakontas al vespergazeto ĉi tie en Gotenburgo, ke kaj gastoj kaj kunlaborantaroj sentis la ĉeeston de Ebba Eggers.
Ekzemplo estas kiam unu el la purigistinoj ricevis iom da ŝoko kiam ŝi venis en ĉambron, kiun ŝi pensis esti malplena kaj tamen blankhara maljuna sinjorino estas sidanta sur seĝo. La purigistino iras por kontroli siajn paperojn kaj notas ke la ĉambro devas esti malplena. Poste ŝi reeniras, kaj tiam la ĉambro estas malplena. Tiu purigistino neniam volis viziti tiun ĉambron denove.
La hotelestrino Vialleton ne volas kredi je iuj fantomoj, sed ŝi mem renkontis tre strangan inan personon pri kiu ŝi sentis dubon.
Kiu scias, vi ne scias, mi ne scias, ni ne scias, neniu scias …
av Ingegerd Granat
Elaka tungor säger än idag att Ebba Eggers ”sol och vårade” den dåvarande ägaren Axel Eggers. Det gjorde hon för att det kändes som om det fanns pengar, rikedom och ära att vinna. Dessutom vittnas det om att hon kallade hotellet för ”sitt”.
Hotellchefen Jessica Vialleton säger till en kvällstidning här i Göteborg, att både gäster och personal känt av Ebba Eggers närvaro.
Ett exempel är när en av städerskorna fick en smärre chock när hon kom till ett rum som hon trott skulle vara tomt och där sitter ändå en vithårig äldre dam i en stol. Städerskan går och kontrollerar sina papper och konstaterar att rummet skulle vara tomt. Då går hon in igen, och då är rummet tomt. Den städerskan ville aldrig mer besöka det rummet.
Hotellchefen Vialleton vill inte tro på några spöken men har själv mött en mycket udda kvinnoperson som hon kände sig tveksam för.
Vem vet, inte du, vem vet, inte jag, vi vet ingenting idag …
Antaŭsomera memoro
de Ingegerd Granat
Ĉiujare okazas en Gotenburgo, la kur-rondiro ĉirkaŭ la urbo. Ĉi-jare la vetkuro komenciĝis la 18-an de majo 2024, je 13h00.
Tiutage estis vere varmege kaj tasoj mankis ĉe la fluida kontrolo ĉe Götaplatsen kaj multaj partoprenantoj ne povis elteni la varmegon kaj devis esti enhospitaligitaj.
Sed nia amiko Nils Torring, kiu ĝojigas multe da homoj dum tri jaroj, aliĝis kaj batalis ”por tri” ĉi-jare. Li ĉiam aperas en strangaj kurantaj vestaĵoj kiel kostumo kaj kravato, kiel hotelportisto kun granda lito kaj ĉi-jare li aperas en la varmego en tri ekzempleroj!
Li kreas multe da ĝojo kaj antaŭĝojo survoje kaj kontribuas kun iom da reklamado por la hotelo Radisson Blue, kie li laboras.
Imagu, se pli da homoj povus esti iom pli amuzaj en ĉiuj kuntekstoj!
av Ingegerd Granat
Varje år går det av stapeln i Göteborg, Göteborgsvarvet. I år gick loppet av stapeln den 18 maj 2024, klockan 13.00 e.m.
Den dagen var det verkligen varmt och muggar fattades på vätskekontrollen på Götaplatsen och en hel del deltagare klarade inte hettan och fick sjukhusvårdas.
Men vår vän Nils Torring, som glatt så många under tre år, var med och kämpade ”för tre” i år. Han har ju alltid dykt upp i udda löparkläder som kostym och slips, som hotellportier med en stor säng och i år dyker han upp i värmen i tre exemplar!
Mycket glädje och förväntan skapar han längs vägen och lite reklam bidrar han med till Radisson Blue där han arbetar.
Tänk om fler kunde vara lite roligare i alla sammanhang!
Mallonga pluvo
kaj tuj homoj ĵetas
kion ajn super la kapon
Otsuyū
Kiel trankvile –
la cikada muziko
trapenetras la rokojn
Bashō
Okazis ke mi pensis tiele: Kial ni ne per Ora Ĵurnalo havas pli da kontaktoj kun Nordio? Jes, Raita Pyhälä ja ofte skribas pri Finnlando kaj Torben Svendsen de tempo al tempo sendis artikolon el Danio…… sed Norvegio?
Nun ni havas kontakton kun la magazino Norvega Esperantisto kaj Claude Rouget el Tromsö. Bonege! Claude eĉ vizitis nin kelkajn tagojn survoje de ferio en Francio al laboro pri Norvega Esperantisto kune kun Bård Hekland en Oslo.
La 17an de julio Jesper Berglund kaj mi renkontis Claude en la stacidomo de Gotenburgo. Unue ni iris al Gråbo por lunĉo,
Poste ni iris al Nääs por vidi la malnovan slojdseminarion. Ambaŭ viroj estas instruistoj. Ambaŭ interesiĝas pri historio kaj politiko.
Ni spektis la sinjordomon, kiun Selma Lagerlöf ofte vizitis, ĉar tie ŝia amikino Sofie Elkan havis someran loĝejon.
Iam somere estis teatraĵoj kun ”Selma” sidanta ekster la sinjordomo kaj ”Nils Holgersson” vaganta kun ansero en la manoj. Jes vere viva, vigla ansero ĝi estis. Ĉu Nils sukcesis teni la grandan birdon? Jes, plejofte.
La popoldansteamo, al kiu mi iam apartenis, rolulis kaj dancis kaj simplajn ”farandol-dancojn” (manenmane por igi longan ”serpenton”) kaj komplikajn dancojn el la 18a jarcento, fine ankaŭ folklorajn dancojn de la 20a jarcento. En unu ĉapitro de La Mirinda vojaĝo de Nils Holgersson Selma priskribis kiam instruisto kun sia klaso venis al la sinjordomo, por kantante kuraĝigi la sinjoron, kiu estis tre malsana. Sen kuraĝigo de eta Nils Holgersson la instruistino neniam venus .... ŝi estis tre modesta kaj timema.
Nepris ke Jesper kaj Claude vidu la bibliotekon en Stannum. Aparte la stelaj moneroj kaptis ilian intereson kaj ankaŭ libroj en aliaj konstruitaj lingvoj – volapük, mondial, interlingua, kaj Ido.
Kongahälla iam estis la plej grava norvega urbo – almenaŭ dum la 12a jarcento. Kiam oni nuntempe volas vidi kio restas el la vikinga urbo, la GPS gvidas al komerca centro en Kungälv. Kelkajn kilometrojn ekster Kungälv, en la kamparo tamen estas ebena kampo inter iama monaĥejo sur monteto kaj la rivero. Tie oni per fosado trovis multajn restaĵojn de la vikinga urbo. En la monto estas tri informtabuloj, ne tre freŝaj. Ĉu la administraĵo de Kungälv ne volas logi turistojn al Kongahälla? Verŝajne ne, ĉar mankis ŝildoj laŭlonge de la vojo.
Claude studis unu el la ŝildoj. Sur la dekstra bildo li levas la brakojn … ”Ho, mi trovis unu el la fundamentaj ŝtonoj de la monaĥejo!”
Pli facile estis trovi la kastelon de Bohus. Ekde ĝia fondiĝo en 1308 ĉi tie okazis 14 perfortaj sieĝoj. Nuntempe, la fortikaĵo estas populara celloko kaj nomumita kiel unu el la sep mirindaĵoj de Västra Götaland. La fortikaĵo de Bohus bonvenigas vin al gvidataj vizitoj.
En Drottningtorget atendis nin Helfrid Karlsson. Je la 2a posttagmeze ni devis esti en Esperantoplatsen, se esperantisto, al kiu Claude sendis mesaĝon, estus tie.
Survoje tien ni vidis Kronhuset
(la krondomo), unu el la la plej bone konservitaj malnovaj ne religiaj konstruaĵoj en la urbo. Ĝi estis konstruita en 1654. Nur la rezidejo estas kelkajn jarojn pli aĝa ol Kronhuset.
En la domego estis ekspozicio, historia, arta kaj ec ŝerca.
Se vi volus esti princo por por momento, bv. sidiĝi en la reĝan fotelon kaj surmetu la kronon. Helfrid helpis ”nian princon” pri la krono.
En la Lingvokafejo sur Esperantoplatsen ni ne trovis la esperantiston, sed nian malnovan esperanto-flagon kaj dosierujon kun malnovaj esperantobildoj.
Por la tabla flagstango la flago estas tro granda kaj volas gliti malsupren.
Mi havis alian flagon kun la ĝusta grandeco en mia mansako kaj ni ŝanĝis la flagojn. Nun ĝi estas pli freŝa en bona tempo por la Esperantotago la 26:an de julio. Ni renkontiĝos tiun daton ĝuste en la Lingvokafejo!
Ni esperas ke la kontaktoj kun Norvegio daŭriĝu!
Ora Ĵurnalo certe trovis kunulon en la Norvega Esperantisto.
Do, dankon pro via vizito Claude, kaj bonvenon al ni denove!!!! / Siv
Ĉi tio estas debatkontribuo.
La verkistoj respondecas pri la opinioj.
Svedoj, norvegoj kaj danoj povas
kompreni unu la alian kun malmulte da peno, dum ili ĝenerale
ne komprenas la islandan, skribas Per Andersson.
En la nordiaj landoj, ekzistas unika
kompreno de lingvo trans limoj. Sed ĝi ĉiam pli
malboniĝas kaj ne malofte nordianoj nun ŝanĝas al
la angla, kiam ili devas paroli kun iu el najbara lando. Svedoj,
norvegoj kaj danoj povas kompreni unu la alian kun malmulte da
peno, dum ili ĝenerale ne komprenas la islandan kaj feroan.
En Finnlando parto de la populacio
havas la svedan kiel gepatran lingvon, kaj la sveda edukado estas
deviga ankaŭ por la resto.
En Islando, Feroaj insuloj kaj
Gronlando multaj homoj povas paroli tion, kion oni kutime nomas la
skandinava, kiu por la plimulto estas speco de la dana kiu
prononcata pli kiel ĝi estas skribita ol parolata kaj tiel
iĝas klara kaj komprenebla por aliaj nordianoj.
Kelkaj lingvistoj kredas ke la
sveda, la norvega kaj la dana estas komuna lingvo kun la tri kiel
dialektogrupoj. Ĉi tiu lingvo ankaŭ estas kutime nomita
skandinava
aŭ kontinenta nordia. Konsideri ilin anstataŭe kiel tri
malsamajn lingvojn sekvas el la politika divido en ŝtatojn,
ene de kiuj apartaj skribaj lingvoj formiĝis kaj kontribuis
al lingva unuiĝo ene de naciaj limoj. La norvega havas du
skribajn lingvojn aŭ tiel nomatajn celformojn: bokmål,
kiu baziĝis sur la dana skriba lingvo, kaj nynorsk,
kiu estis konstruita surbaze de la norvegaj dialektoj.
La norena
estis la komuna lingvo en la nordiaj landoj ĝis la Mezepoko.
Kun la dissolvo de la Kalmar-unio,
kiu signifis dividon en danan kaj svedan potencojn,
kun la samtempa
Reformacio,
du skribitaj lingvoj en la nordia regiono – la dana kaj la
sveda – estis solidigitaj per du malsamaj bibliaj
tradukoj.
El la Lingvodefendo, 30
julio
2024 /Siv
Detta
är ett debattinlägg. Skribenterna svarar för
åsikterna.
Svenskar,
norrmän och danskar kan förstå varandra med lite
ansträngning, medan de i allmänhet inte förstår
isländska, skriver Per Andersson.
I
Norden finns en unik språkförståelse över
gränserna. Men den blir allt sämre och inte sällan
övergår nordbor numera till engelska när de ska
tala med någon från ett grannland.
Svenskar,
norrmän och danskar kan förstå varandra med litet
ansträngning, medan de i allmänhet inte förstår
isländska och färöiska.
I
Finland har en del av befolkningen svenska som modersmål och
svenskundervisning är obligatorisk även för övriga.
På Island, Färöarna och Grönland kan många
tala vad som brukar kallas skandinaviska, som för de flesta
är ett slags danska som uttalas mer som det skrivs och därmed
blir tydligt och begripligt för övriga nordbor.
Vissa
språkvetare anser att svenska, norska och danska är ett
gemensamt språk med de tre som dialektgrupper. Detta språk
brukar också kallas skandinaviska
eller fastlandsnordiska. Att i stället betrakta dem som tre
olika språk följer av den politiska uppdelningen i
stater, inom vilka särskilda skriftspråk tagit form och
bidragit till språklig uniformering inom nationsgränserna.
Norskan har två skriftspråk eller så kallade
målformer: bokmål, som utgått från det
danska skriftspråket,
och nynorsk, som konstruerats utifrån de norska dialekterna.
Fornnordiska
var gemensamt språk i Norden in på medeltiden. I och
med Kalmarunionens upplösning, som innebar en uppdelning på
en dansk och en svensk maktsfär, och den i tiden
sammanfallande reformationen befästes två skriftspråk
i Norden – danska och svenska – genom två olika
bibelöversättningar.
Från
Språkförsvaret, 30 juli 2024 /Siv
Entempe por celebri la Esperantotagon Margareta kaj Andreas revenis post restado en Vadstena. Bone! Ili intencas skribi artikolon pri la sanktulino Birgitta, kiu fondis la monaĥinejon en Vadstena.
La oficiala afiŝo pri La Esperanto-tago, eldonita de UEA, ni kompletigis per informo pri la Esperantoplaco kaj disdonis al la vizitantoj de la Lingvokafejo. La plejparto ja volis scii kial la placon ricevis la nomon la Esperanto-placo.
Alem el Eritreo renkontis nin, la Esperanto-klubanojn, por la unua fojo. Li bone parolas la svedan – kaj ankaŭ multajn aliajn lingvojn. Li loĝas en la sama domo, kie troviĝas nia Esperanto-biblioteko en Stannum.
Nun Bo alvenis (en la fono en la bildo en la sekva paĝo). Sabate li ofte estas okupata, sed la 26a estis ja vendredo. Bone revidi lin.
Nur du personoj portis siajn esperanto-ĉemizoj, inter ili mi.
Post la kunveno en la Lingvokafejo ni faris rondveturon per la ŝipeto Älvsnabben, kiu trafikas la sudajn kaj nordajn partojn de la haveno en rivero Göta Älv.
Nuntempen ne plu estas ŝipfaradejoj aŭ ŝipriparejoj kiel en malnovaj tempoj. Iam Gotenburgo havis la plej gravan havenon en Nordio.
Oni konstruis la ŝipon Götheborg, kiun ni vidis ĉe Eriksberg, per la samaj malnovaj metodoj per kiuj la originala 18-centjara ŝipo Götheborg estis farita. Ĝi iris tien–reen al Ĉinio por aĉeti porcelanon, teon kaj silkon.
Jan Hellström (en hela ĉemizo) estas bona ĉiĉerono. Li ne nur rakontis la historion pri konstruaĵoj, gruoj kaj ŝipoj, li ankaŭ – kiel birdobservanto – sciigis nin pri la marbirdoj.
Pro malvarmumo kelkaj personoj ne povis partopreni, inter ili nia prezidanto, Ingegerd.
Tamen ni estis entute ok personoj. Espereble nia informo pri la Esperanto-placo kaj la Esperantotago estis interesa por la vizitantoj de Språkcaféet.
Hejmenirante Alem demandis: Kial vi ne parolis Esperanton? Mi atentege aŭskultis por aŭdi kiel sonas Esperanto.
Jes, kial ni ne parolis Esperanton??? Mia respondo: ĉiuj ja bone parolis la svedan, kaj ni ja ne lernas Esperanton por interparoli kun svedoj.
Estas planite, ke meze de aŭgusto venos Espoir Kasati el DR Kongo, kaj tiam ĉiuj devas paroli Esperanton, ĉu ne? Inter la ses lingvoj, kiujn Espoir parolas estas Esperanto. Li ja kelkfoje antaŭe sendis artikolojn al Ora Ĵurnalo.
/Siv
de Lenke Szász
Hungara verkistino, Éva Janikovsky, skribis, ke la homoj dividiĝas en du kategorioj:
konservantoj kaj forĵetantoj. Kion tio signifas?
Iuj forĵetas ĉion, kio ne plu estas bezonata, kio ne estas utila. Ekzemple malplenan skatolon de ĉokolado, salutkartojn ricevitajn okaze de festotagoj, nuntempe eĉ librojn. Ja nuntempe neniu legadas, libroj fariĝis senvaloraj.
Ĉu eblas racie klarigi, kial iuj forĵetas kaj aliaj konservas?
Fojfoje oni montras en televido strangulojn, ĉefe maljunulojn, kies loĝejo estas plenplena de veraj fatrasoj. Eble tiuj homoj dum la juneco estis malriĉaj, verŝajne ili estis edukitaj por nenion forĵeti, kio estus iam utiligebla aŭ io difekta sed riparebla. Kial kondamni ilin? Ni povus nur konsili: Sekvu la mezan vojon, ja ne ĉio estas konservinda. Ne plenigu malgrandan loĝejon per fatrasoj.
Mi konfesas, ke tiuj strangaj konservemuloj estas por mi pli simpatiaj ol la raciaj forĵetemuloj. Ĉu tiuj raciaj homoj ne havas memoraĵojn, karajn memorojn? Ĉu ili konservis ĉion en menso, objektoj neutilaj signifas nenion por ili?
Foje mi revenis hejmen el promenado kun eta bukedo de kampaj floroj. Ekvidis min najbarino kaj demandis: – Por kio ili utilas?
– Por nenio. Ili estas belaj – mi respondis.
Ŝi pensis, ke temas pri kuracherboj. Jen signo, ke ŝi apartenas al la forĵetemuloj.
Sed nun mi volas skribi pri konkreta persono, kiun mi konis. Post ŝia forpaso la heredintoj devis forĵeti amason da fatrasoj, kiujn ŝi konservis dum ŝia tuta longa vivo: bela skatolo de ĉokolado, kia estis rara en la postmilitaj jaroj, kiam ŝi estis knabineto. La bildo sur la skatolo montris vintran arbaron, en kiu cervo trinkas el ne tute glaciiĝinta rivereto. Vere konservinda, eĉ se estas senutila. Estis malnovaj skribiloj, kiajn neniu uzas nuntempe kaj multaj fotografaĵoj, iuj pli ol centjaraj. Ili estis hereditaj de ŝiaj gepatroj, kaj ŝi mem ne sciis, kiuj estas sur la malnovaj fotoj. Sed ne forĵetis ilin. Mi ne parolu pri centjaraj lernejaj libretoj kun la notoj de ŝia patrino, kun la subskribo de ŝia instruisto. Ŝi konservis multajn boteletojn en kiuj iam estis malmultekostaj parfumoj, germane ”Kölnische Wasser”.
En la rubujo mi ekvidis malnovan kajeron. Pro scivolemo mi elprenis ĝin. Kaj por mi ĝi estis vera trezoro: tagĵurnalo de knabino dekdujara skribita antaŭ okdek jaroj! Mi supozas, ke la heredintaj posteuloj ne rigardis atente, kio estas tiu kajero. Mi supozas, ke ili ne estus forĵetintaj la kajeron, se ili scius.
Travivaĵoj de vilaĝa knabino, por kiu estis granda evento la jara foiro okazinta en la vilaĝo. Ŝi mencias, kiel belaj pentraĵoj estis pendigitaj por vendado sur la lignotabula palisaro. Kiam ŝi entuziasme parolis pri ili al la patrino kun espereto, ke ŝi aĉetos tian pentraĵon, la patrino diris, ke ili estas kiĉoj. La knabino komprenis, ke ne decas laŭdi ilin, sed kaŝe ili plu plaĉis al ŝi. Kaj kia ĝojo estis la ekskurso al la arbaro, kien la lernejaro iris perpiede en ĉiu jaro. Kiel ili timis, ke estos pluvema vetero, kaj la ekskurso ne okazos. Kia ĝojo estis, se ŝi trovis sub la kristnaska arbo bele ilustritan fabellibron! Kia ĝojo estis ekvidi surstrate, post la lernejaj horoj la junan instruiston de sporto, al kiu estis enamiĝintaj ĉiuj knabinetoj. Kiel belajn bluajn okulojn li havis kaj blondan hararon, kiel afabla kaj ŝercema li estis. Belaj travivaĵoj de konservemulino. Kvazaŭ ŝi estus konservinta dolĉajn konfitaĵojn por la vintro.
El Kalejdoskopo 2013 /Siv
Ŝpari, ŝpari fine estos peze
La objektoj posedas vin
Sed kiu povas forĵeti
memoraĵojn,
donacojn,
kartojn de florbukedoj,
kristnaskajn –
kaj novjarajn kartojn….
Imagu, se la doninto demandus
pri io?
Spara, spara det blir tungt till sist
Tingen äger dig.
Men vem kan slänga
minnessaker
gåvor
kort från blombuketter
jul-
och nyårskort …
Tänk om givaren skulle fråga
efter något!
Jen bildoj, senditaj de Raita Pyhälä.
Ŝi skribas: En mia ĝardeno en la insulo Sarfsalö, vilaĝo Horslök. La ĝardeno de la domo pri kiu mi iam verkis rakonton.
Somero en la nordiaj landoj tre valoras, ĉar ĝi estas sufiĉe mallonga, sed intensa. Kiam vintro venas ni povas ĝui la somerajn bildojn kaj fari planojn por la venonta somero.
/Siv
Hepatiko – la Svedia Demokrata Partio (la plej dekstra partio).
Leontodo – la Media Partio.
Dianto – la Maldekstruloj.
KD – la Kristdemokratoj nun ne havas floron, sed antaŭe troviĝis la blanka anemono lige al KD.
Ruĝa rozo – la Socialdemokratoj, la sama simbolo troviĝas en aliaj eŭropaj landoj.
La Liberaloj nun nur havas la literon L. Antaŭe la cejano estis ilia simbolo.
Kvarfolio – La Centra Partio.
La Moderata Partio (dekstruloj) ne elektis floron. /Siv
Mi hazarde trovis Informon pri unu el la pramoj – Gränna–Visingsö, kaj mi ne povis ne skribi pri Ebba Brahe – unue la pramo, poste la virino, kiu donis la nomon al la pramo. /Siv
M/S Ebba Brahe estas aŭtopramo. Ĝi estis liverita la 17an de marto 1990 al la municipo de Jönköping, kaj kuras inter Gränna kaj Visingsö en Svedio.
En julio 2010 kaj en julio 2021, la pramo koliziis kun la moleo de Gränna kaj kun la haveno respektive. Laŭ raporto de la Sveda transporta buroo, kontribuanta faktoro al la akcidento en 2021 estis ke la ŝipestro endormiĝis.
El Vikipedio – teksto kun permesilo CC-BY-SA
”En ĉi tiu tempo, virinoj ne rajtis administri siajn financojn mem. Virinoj estis konsiderataj nematuraj. Ne, nur kiam ili iĝis vidvinoj ili havis la leĝan rajton sendepende administri sian posedaĵon. … Iam la aŭtoritatoj kaptis Ebba Brahe farantan pli ol ŝi havis permeson fari. En letero ŝi skribas: ”Se mi estos kondamnita al monpuno, mi pagos, sed tiam mi faros tiom da fero kiom mi volas.”
La supra eltiraĵo venas el la teksto pri la heredantino Ebba Brahe en ”Järnladies – Från arvtagerskan till kolarhustrun” – la libro kie virinoj el la historio de Bergslagen ekpaŝas antaŭen kaj fariĝas ĉefroluloj en siaj propraj rakontoj. Temas pri vidvinoj, uzinestrinoj, domservistinoj, melkistinoj, edzinoj de karbolaboristoj, verkistoj, artistoj kaj kelkaj pliaj.
Eldonita de Ekomuseum Bergslagen, vendita per, interalie, Adlibris kaj Bokus.com.
La ĝardena pavilono de Ebba Brahe, nun bele renovigita, vi povas sola viziti tage nokte, la tutan jaron.
M/S Ebba Brahe är en bilfärja. Den levererades 17 mars 1990 till Jönköpings kommun, och går i trafik mellan Gränna och Visingsö i Sverige.
I juli 2010 och i juli 2021 körde färjan in i Gränna pir, respektive hamn. Enligt en rapport från Transportstyrelsen var en bidragande orsak till olyckan 2021 att befälhavaren hade somnat.
Wikipedia – text med CC-BY-SA-licens
Om Ebba Brahe själv
”På den här tiden fick inte kvinnor sköta sin ekonomi själva. Kvinnor betraktades som omyndiga. Inte förrän de blev änkor fick de laglig rätt att självständigt ta hand om sin egendom. … Vid något tillfälle kom myndigheterna på Ebba Brahe med att tillverka mer än hon hade tillstånd till. I ett brev skriver hon: ”Blir jag dömd till böter, så betalar jag, men sedan gör jag så mycket järn jag vill”.
Utdraget ovan kommer ur texten om arvtagerskan Ebba Brahe i ”Järnladies – Från arvtagerskan till kolarhustrun” – boken där kvinnor från Bergslagens historia får kliva fram och bli huvudpersoner i egna berättelser. Det handlar om änkor, brukspatronessor, husjungfrur, mjölkerskor, kolarhustrur, författare, konstnärer och några till.
Utgiven av Ekomuseum Bergslagen, säljs via bland annat Adlibris och Bokus.com.
Ebba Brahes lusthus, nu fint renoverat, kan du besöka dygnet runt, året om på egen hand.
de Renate Säfström
På ängen kör bonden med sin traktor
slår gräset med slåttermaskin.
Gladan cirklar ovanför,
dyker plötsligt och slår till.
Herbeje la bienulo veturigas sian traktoron
falĉas la herbon per falĉomaŝino.
La milvo rondiras supre
subite plonĝas kaj atakas.
Josef Kříž, Ing.
Viro iranta preter la viandobutiko survoje el sia laboro vizitis ĝin tre baldaŭ antaŭ ol ĝi fermiĝis kaj decidis aĉeti kokidon.
Vendisto havis nur lastan kokidon de hodiaŭa oferto – do, li deprenis ĝin el fridujo, metinte ĝin sur pesilon, diris: ”Unu kilogramo kaj 100 gramoj!” …
La aĉetanto tri sekundojn hezitis kaj tuj demandis: ”Pardonu sinjoro, mi petus iom pli grandan kokidon, ĉu eblas?”
La vendisto prenis la kokidon desur la pesilon, redonis ĝin en la fridujon. Starante dorsflanke al la aĉetanto, li lerte denove kaptis la saman kokidon (li ja havis neniun alian), denove metis ĝin sur la pesilon, kuŝante al ĝi dum sekundo la manon, dirante: ”Unu kilogramo, 900 gramoj!”.
La aĉetanto kontente jesis kaj dankeme esprimis: ”Sinjoro, mi tre dankas vin pro via afableco. Mi fine decidis aĉeti ambaŭ kokidojn!”.
naskiĝis en Odeso, Ukrainio, estas ukraina verkisto, poeto kaj esperantisto. Ekde 2019, ŝi estas ano de la Akademio de Esperanto.
Kiam mi trovis, ke Tatjana Auderskaja tradukis poemon de la sveda Elsa Beskow, mi ne povis ne preni tiun poemon.
Dankon Tatjana kaj ĝuu vi legantoj!
Ne gravas ke ankoraŭ estas somero – ne aŭtuno. /Siv
El la taglibro de Tatjana Auderskaja:
Elza Beskow.
Traduko de T. Auderskaja
Oktobro, vi belegas
En ruĝe-flava vest’.
Koloroj viaj regas
Aŭtune kun majest’.
Jen flamas la acero
Per ruĝa foliar’,
Sed restas efemero
Festen’ aŭtuna, ĉar
Ne longas belvetero.
Ho ve, la tuta or’
Forfalos al la tero
Kaj ĝemos mia kor’.
Ne hastu, tempo kruda,
Alveni kun malvarm’,
Kun la branĉaro nuda
Kaj pluva-neĝa svarm’.
Vi falu lantaj, lantaj
Oraĵoj de la alt’:
Timigas min la gantoj
Kaj vintra lana palt’.
13 oktobro 2023
Ŝi krom-nomis la revuon Sendependa Flugilo. Kajsa nun ne vivas, sed ni, kiuj konis ŝin, rigardis ŝin freŝa vento kun multe da energio. Bertil Nilsson, Stokholmo, en ĉi tiu numero, marto 2002, skribis artikolon pri esperanto kaj demokratio: La konkludo: ”Oni ne subpremu iun parton de sia vivkoncepto politika, kultura, religia ktp. Sed oni alkonstruu novan nivelon, novan etaĝon en sia personeco, kie la respekto al alies vivkonceptoj estu la supra prioritata valoro.”
Helen Claesson desegnis.
Mi elektas la jenan rakonton: Dio kreis la simion kaj diris…
Elhispanigita de Ligia Barrsagán.
”Vi saltos de arbo al arbo farante pajacaĵojn; vi estos amuziĝema kaj vivos 20 jarojn. Vi estos simio!”
La simio respondis: ”Sinjoro, vivi 20 jarojn estas tro. Donu al mi nur 10 jarojn”. Dio donis 10 jarojn al la simio.
Dio kreis la hundon kaj diris al ĝi: ”Vi gardos la homajn domojn kaj vi estos la plej bona amiko de la homo. Vi manĝos ostojn; vi vivos 20 jarojn; vi estos hundo!”
La hundo respondis: ”Sinjoro, vivi 20 jarojn estas tro, donu al mi apenaŭ 10 jarojn.” Dio donis al la hundo 10 jarojn.
Dio kreis la azenon, kaj diris al ĝi: ”Vi estos azeno, vi laboros senlace de la sunleviĝo al la sunmalleviĝo; vi portos pakaĵojn sur la lumbo; vi manĝos paŝtaĵon; vi ne estos saĝa, kaj vivos 30 jarojn”.
La azeno respondis: ”Mi estos azeno, sed vivi 30 jarojn estas tro. Donu al mi nur 10 jarojn!” Dio donis al ĝi 10 jarojn da vivo.
Dio kreis la viron kaj diris al li: ”Vi estos viro, ununura racia estaĵo sur la tero; vi uzos vian saĝecon por superregi la bestojn kaj la naturon. Vi superregos la mondon kaj vivos 30 jarojn.”
La viro respondis: ”Efektive, mi estos viro, sed vivi 30 jarojn estas mallonga tempo. Sinjoro, donu al mi la 20 jarojn, pri kiuj rezignis la azeno, plie, la 10 jarojn, kiujn ne volis la hundo kaj ankaŭ la 10 jarojn, kiuj trois al la simio.” Tion Dio faris.
Konsekvence, la viro vivas 30 jarojn kiel viro, poste li edziĝas kaj vivas 20 jarojn kiel azeno, laborante kaj portante pezajn aĵojn sur la ŝultroj.
Poste li emeritiĝas kaj vivas 10 jarojn kiel hundo, gardante la domojn.
Fine li maljuniĝas kaj vivas 10 jarojn kiel simio, saltante de fil-domo al fil-domo, kaj farante komikaĵojn por amuzi la genepojn.
El Andaj Ondoj, Kolombia ret-revuo. /Siv
En la jaro 1303
Birgitta Birgersdotter naskiĝis en provinco Uplando (Uppland). La patro Birger Persson estis provinca juĝisto kaj unu el la plej eminentaj en la sveda regno. La patrino Ingeborg Bengtsdotter apartenis al la dinastio de Folkunga.
Kelkaj fruaj vizioj pri kaj de Birgitta (Brigito):
La patrino Ingeborg iam estis savita el averio de ŝipo. Poste ŝi havis sonĝon, kie iu en brilantaj vestaĵoj diris, ke ŝi estis savita pro la infano, kiun ŝi portas en la sino. En la sama nokto pastro en la najbareco havis vizion, kie la Virgulino diras: Birger Persson ricevis filinon, kies voĉo estos aŭdita ĉirkaŭ la mondo.
Jam infanaĝe Birgitta mem ricevas viziojn. En sia sesa jaraĝo ŝi vekiĝas meze de la nokto kaj vidas en la ĉambro altaron, sur kiu sidis virino kun multvalora krono en la manoj. Ŝi demandas ĉu Birgitta volas havi la kronon kaj Birgitta kapjesis. Ŝi povis senti la tuŝon de la krono sur sia kapo.
Kelkajn jarojn poste ŝi vidas en sonĝo la krucumitan Jesuon kaj aŭdas lin diri: Ĉi tiel mi estas turmenita. Birgitta tiam demandas: Kiu faris tion ĉi al vi?, kaj ricevas la respondon: Tiuj, kiuj malestimas min kaj ne zorgas pri mia amo.
En 1314 la patrino de Birgitta mortas. Birgitta estas prizorgata de sia patrinflanka onklino Katarina Bengtsdotter. Iun tagon la onklino vidas nekonatan virinon sidi apud Birgitta, kiam Birgitta provis lerni la malfacilan arton kudri per silkaj kaj oraj fadenoj. Ŝi poste demandis al Birgitta: Kiu estis la virino?, sed Birgitta respondis ke ŝi vidis neniun virinon. Kaj kiam la onklino vidis kion Birgitta kudris, ŝi vidas ke ĝi estas tre bone farita, kaj komprenis ke Birgitta ricevis dian helpon.
1316 Birgitta edziniĝas al Ulf Gudmarsson en Ulvåsa. La paro havos ok infanojn: Märta, Karl, Birger, Katarina, Bengt, Gudmar, Ingeborg kaj Cecilia.
1335 Reĝo Magnus Eriksson edziĝas al Blanka (Blanche) de Numur. Birgitta fariĝas la korteganino de Blanka. La edzo de Birgitta, Ulf Gudmarsson fariĝas ano de la regna konsilio.
1339 Birgitta kaj Ulf pilgrimas al la katedralo Nidaros (en Trondheim, Norvegio).
Inter 1341 kaj 1342 Birgitta kaj Ulf pilgrimas al Santiago de Compostela, Hispanio. Dum la vojaĝo hejmen Ulf malsaniĝas.
1342 Birgitta kaj Ulf ekloĝas en domo apud la monaĥejo de Alvastra, sude de Vadstena, Svedio.
1344 aŭ 1346 Ulf Gudmarsson mortas en la monaĥejo de Alvastra. Lian tombŝtonon oni ankoraŭ povas vidi tie.
1345 Birgitta havas vizion ke ŝi estos la novedzino de Jesuo kaj ke ŝi estos lia parolilo. Birgitta ankaŭ ricevas la dian alvokiĝon fondi novan monaĥinejon.
1346 Reĝo Magnus Eriksson kaj reĝino Blanka testamente transdonas la reĝan bienon en Vadstena por esti reĝa tombopreĝejo, kiu poste fariĝis la monaĥinejo de Birgitta.
1347 Birgitta skribas leterojn al la reĝoj de Anglio kaj Francio, provante vane peri pacon inter tiuj nacioj. Temis pri la centjara milito inter Anglio kaj Francio. Ŝi ankaŭ skribas al la papo en Avinjono (Avignon) instigante lin reveni al Romo.
1349 Birgitta vojaĝas al Romo kune kun, inter aliaj, sia konfespatro Petrus de Alvastra. La konfespatro Petrus de Skänninge alvenas poste. Tria konfespatro estos Alfonso Pecha de Vadaterra. Tiuj konfespatroj surpaperigas la multajn revelaciojn de Birgitta kaj tradukas ilin en la latinan. En 1350 ŝia filino Katarina alvenas.
1354 Birgitta transloĝiĝas al la domo ĉe Piazza Farnese, kie la nunaj Brigitinoj loĝas. Ĉi tie ŝi loĝos ĝis sia morto.
1368 La papo Urban V renkontas la imperiestron Karolo IV en Romo – jen plenumiĝas la profetaĵo de Birgitta, ke tio ĉi okazos. Birgitta ricevas aŭdiencon ĉe la papo.
1370 La papo aprobas la kongregacian regulon de Birgitta, nomita la Kongregacio de la Plejsankta Savanto (Ordo Sanctissimi Salvatoris).
1372 Birgitta pilgrimas al la Sankta lando. Vizitante Bet-Leĥemon (Betlehem) ŝi ricevas la revelacion pri la naskiĝo de Jesuo. Tiu revelacio poste inspiros la artistojn pentri la naskiĝon ĝuste tiel, kiel Birgitta priskribis ĝin, kun Maria genu-fleksante.
1373 Birgitta revenas al Romo en la printempo. En julio ŝi skribas lastan leteron al la papo en Avinjono kaj petas lin reveni al Romo. Ŝi mortas en 23 julio en la domo ĉe Piazza Farnese. Ŝia relikvo estas transportita al Svedio fare de ŝiaj gefiloj Katarina kaj Birger.
1376 Kolekto de notitaj mirakloj de Birgitta estas aprobita.
1377 La papo Gregorius XI translokigas la Sanktan seĝon el Avinjono al Romo.
1379 La kongregacia regulo de Birgitta estas ratifita. La kanonizada proceso komenciĝas.
1384 La monaĥinejo en Vadstena estas inaŭgurita. La filino Katarina fariĝas ĝia unua abatino.
1391, 7 oktobro, Birgitta estas proklamita sanktulino.
1396 Birgitta estas proklamita sankta patronino de Svedio. (Sankta patrono estis sankta Erik.)
1430 La monaĥina preĝejo en Vadstena estas konsekrita. La monaĥinejo havas lokon por 60 monaĥinoj kaj la apartenanta monaĥejo por 25 monaĥoj.
1492 La kompleta latina eldono de la revelacioj de Birgitta estas eldonita. Proksimume 700 revelacioj estas notitaj.
1527 La Reformacio komenciĝas en Svedio. La fermo de la monaĥejoj komenciĝas, la brigitina monaĥinejo kiel la lasta.
1595 La dek restantaj fratinoj estas devigitaj forlasi Vadstena. Kelkaj el ili iras la Pollando, kie la lasta el ili mortas en 1638.
1906 Elisabeth Hesselblad ricevas permeson de la papo porti la vestaĵojn de la brigitina kongregacio kaj en 1929 ŝi transloĝiĝas al la domo ĉe Piazza Farnese.
1935 La brigitinoj revenas al Vadstena.
1942 La papo Pius XII deklaras la brigitinan kongregacion de Hesselblad kiel la restarigitan Kongregacion de la Plejsankta Savanto.
1963 La domo en Vadstena transiras al la mezepoka branĉo de la kongregacio, nun sub la brigitina monaĥinejo en Uden, Nederlando. En 1991 la brigitina monaĥinejo en Vadstena estas proklamita memstara abatina monaĥinejo.
1999 Birgitta estas proklamita de la papo Johannes Paulus II kiel sankta patronino de Eŭropo, kune kun Edith Stein kaj Katarina de Siena.
2000 Elisabeth Hesselblad estas proklamita beata kaj ŝi estas en 2016 proklamita sanktulino.
Vi träffas varannan lördag kl 10–12 i Vuxenskolans lokaler på Redbergsskolan med start 24 augusti. Kursmaterial: Esperanto por gimnazianoj – EPoGo, och Introduktion till Esperanto av Bertil Nilsson.
Vi tränar att tala esperanto redan från början.
Välkommen att kontakta mig! /Siv – siv.burell@gmail.com – 070-721 34 79
Lite kuriosa om skolan:
År 1879–81 uppfördes Redbergsskolan på adressen Örngatan 6 i kvarteret Gasellen i Olskroken intill Redbergsparken.
Redbergsskolan var i bruk fram till 1970 och nya hyresgäster blev Studieförbundet Vuxenskolan. 1974 beslutade kommunen att byggnaden skulle rivas. Det slutade med att Studieförbundet mobiliserade sig och ockuperade skolan under en tid, samtidigt som de fick hjälp av Redbergsborna. Slutligen drogs beslutet tillbaka, kommunen bytte fot och bestämde att det fanns kulturhistoriska värden i huset som borde skyddas och bevaras. Sedan dess är Studieförbundet Vuxenskolan hyresgäster på Redbergsskolan. Den gamla gymnastiksalen rymmer numera Redbergsteatern som lockar många göteborgare med kulturaktiviteter och föreläsningar.
Skolan är gammal, men hiss finns. Göteborgs Esperantoförening har under många år lånat lokaler mot att vi rapporterar närvaron, så att Vuxenskolan får statliga pengar. Kurserna (tre nivåer) är gratis, men för kursmaterial tar vi ut en kostnad.
Göteborgs Esperantoförening www.esperanto-gbg.org
2024-aŭg-09/16 — 14-a Festa Semajno por infanoj kaj familioj kun Alex Humet, Larisa
Osadĉuk, Alain Delmotte
2024-aŭg-10/16 — 3-a SOMERAS kun Danka Ley, Ankica Jagnjić, Jean-Luc Kristos
2024-aŭg-17/23 — Naskiĝtagdatrevenfestoj de e-istoj
2024-sep/okt — Tagoj de laboremaj volontuloj
2024-okt-21/28 — Ĥora (korusa) renkonto kun Bernard Bigonnet
2024-okt-21/30 — 13a AŬTUNAS, la Esperanto-ferioj, kursoj kun Renée Triolle ... kaj AMO-seminario
2024-aŭg-10/16 — 3-a SOMERAS kun Danka Ley, Ankica Jagnjić, Jean-Luc Kristos
2024-aŭg-17/23 — Naskiĝtagdatrevenfestoj de e-istoj
2024-sep/okt — Tagoj de laboremaj volontuloj
2024-okt-21/28 — Ĥora (korusa) renkonto kun Bernard Bigonnet
2024-okt-21/30 — 13a AŬTUNAS, la Esperanto-ferioj, kursoj kun Renée Triolle ... kaj AMO-seminario
Berto Ŝuman informas. Vi povas mem kontakti lin por estontece havi pli fruajn informojn ol tiajn, kiujn Ora Ĵurnalo povas doni al vi! / Siv
Vidu informojn en
https://gresillon.org > AGENDO
Kulturdomo de Esperanto – Kastelo Greziljono
St. Martin d’Arcé, 49150 BAUGÉ-EN-ANJOU, France
St. Martin d’Arcé, 49150 BAUGÉ-EN-ANJOU, France
Litova Esperanto-Asocio, universitato Vytautas La Granda en Kaŭno kaj Monda centro de litovoj
invitas partopreni en la tradiciaj 59aj Baltiaj Esperanto-Tagoj (BET-59). BET okazas ekde 1959 ĉiujare laŭvice en Latvio, Estonio kaj Litovio.
Datoj: de la 5a ĝis la 13a de julio 2025. Oni povos veni jam la 4an de julio.
Celoj kaj taskoj: studi problemojn de la Esperanto-movado, elstarigi ĝiajn ĉefajn taskojn, interŝanĝi sperton pri esperantista agado, perfektiĝi en Esperanto, enhavoriĉe pasigi la tempon.
Loko: BET-59 okazos en Kaŭno (litove: Kaunas), meze de Litovio, 100 km okcidente de Vilno, la ĉefurbo de Litovio.
Legu plu en retejo:
https://sezonoj.ru/2024/07/bet-146/